Stimülanlar (concerta, ritalin) bazı çocuklarda boy uzamasını nasıl etkiler? Araştırma sonuçları ve bu riski kontrol etmenin yolları
DEHB tanılı okul çağındaki çocuklarda, farklı tedavi yaklaşımlarının etkilerini araştıran “Multimodal Treatment Study of ADHD” (MTA) çalışmasının, üç yıllık takip bilgilerini içeren ve stimülan ilaçlarla tedavinin büyüme üzerine etkilerini konu alan ayağının sonuçları 2007 yılında yayımlandı. Çalışmaya göre:
İlaç tedavisi almayan grup ile kıyaslandığında, stimülana yeni başlayan ve 3 yıl boyunca stimülan kullanan grubun, büyüme hızında bu süre içinde azalma görülüyor. Gruplar arasındaki fark iki ortalamanın kıyaslaması ile elde edilir. Grubun her üyesi için değil bazı üyeleri için geçerli olan bir bulguyu yansıtır.
İki grup arasında DEHB belirtilerinin şiddeti ve çalışmaya dâhil edildikleri sıradaki boy/kilo ölçümleri açısından fark yok. İlaç tedavisi alan ve almayan gruplar büyüme hızı açısından karşılaştırıldığında, stimülan tedavisi başlandıktan sonra yıllık büyüme hızının azaldığı görülüyor. Büyüme hızındaki bu azalmanın etkisi en fazla birinci yılda belirgin, ikinci yılda azalıyor, çalışmanın üçüncü yılında ise, ilaç kullanmayanlara göre, yıllık büyüme hızında azalma görülmüyor.
Düzenli ilaç tedavisi almamış olan grubun büyümesinde bir azalma olmuyor, ama bu grup çalışmanın başında da küçük yapılı. Sonraki üç yıl içinde, ilaç tedavisi almayan DEHB grubu kadar büyümüyorlar. Üçüncü yılın sonunda, ilaç tedavisi almayan DEHB grubundan daha kısa ama DEHBsi de olmayan bir başka kontrol grubundan uzun görünüyorlar. DEHB tedavisi ile kısa boylu olmak arasında bir ilişki yok; hedef boyun gerisinde kalma olasılığı var.
Bu çalışma, daha önce stimülan kullanmamış DEHB’li çocuklarda ilacın özellikle ilk iki yıl içinde boy ve kilo üzerine etkileri olabileceğini gösteriyor. Bu sonuç iki bulguya dayanıyor: İlaç tedavisi almayan DEHB’li çocukların yıllık büyüme hızının beklenenden fazla olması ve ilaç tedavisi alan çocukların yıllık büyüme hızının beklenenden az olması. Yıllık büyüme hızındaki bu fark, tedaviye başlandıktan sonraki ilk üç yıllık dönem ile sınırlı gözüküyor.
Bu çocuklar için böyle bir etkilenim olması durumunda nihai boyları ilaç tedavisi almayanlardan 2 cm’e kadar kısa (kendi hedef boylarından da yaklaşık aynı ölçüde), kiloları 2 kg’a kadar daha düşük olabilir.
Stimülanlar, DEHB tanılı (puberte öncesi dönemdeki) çocuklarda boy ve kilo ile ilgili gelişimsel ilerlemeyi yavaşlatıcı bir etkiye sahip olabilir.
Bu her çocuk için geçerli olmayacak bir risk olmamakla beraber üzerinde durulması gereken bir durum olarak takiplerimizde değerlendirilmektedir.
Doktor olarak ne yapmalıyız?
Boy ve kilo ölçümünün (özellikle puberte öncesindeki çocuklarda) yılda en az iki kez bir doktor tarafından yapılması ve büyüme eğrilerinde işaretlenmesi, büyüme eğrilerinde bir öncekine göre daha aşağı düzeye giden çocuklarda durumun değerlendirilmesi
Swanson J et al (2007) Effects of Stimulant Medication on Growth Rates Across 3 Years in the MTA Follw-up. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 46(8):1015-1027.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder